کنترل تردد چیست؟ کنترل دسترسی چیست؟ اکسس کنترل چیست؟
کنترل تردد یا کنترل دسترسی و یا اکسس کنترل به لاتین ACCESS CONTROL به معنی مجوز ورود یا عدم ورود یک شخص یا گروهی طبق زمانبدی مشخصی از یک مانع فیزیکی مانند درب و یا گذرگاه و مانع غیر فیزیکی مانند گذرگاه نوری می باشد. در کل فلسفه کنترل تردد با بیانی دیگر این است که چه شخصی یا گروهی در چه زمانی مجوز دسترسی یا عدم دسترسی به یک درب یا گذرگاهی را داشته باشد. کنترل تردد از دو بخش کنترل تردد الکترونیکی شامل نرم فزارها و سخت افزارها ، و کنترل تردد فیزیکی که شامل گیت ها و یا دربهای اتوماتیک و یا دستی تشکیل شده است که در این مقاله تلاش شده تا به بررسی نقش تجهیزات الکترونیکی و نرم افزارها و عملکرد آنها در پدافند غیر عامل سازمانها و ارگانها پرداخته شود. همچنین در مقاله دیگری به بررسی نقش تجهیزات فیزیکی مانند گیت های کنترل تردد خواهیم پرداخت.
کنترل تردد الکترونیکی برای یک فرد معمولاً از طریق کارت rfid و یا یکی از پارامترهای بیولوژیکی فرد و یا داشتن مجوز از قبل تعریف شده در سامانه امکان پذیر است. در برخی از مکان ها تردد تنها در یک جهت صورت می گیرد (ورود یا خروج). برای کنترل این نوع تردد می توان از نگهبان یا موانع فیزیکی (turnstile)استفاده کرد. درکنترل تردد می توان مجاز یا غیر مجاز بودن حضور افراد و یا خروج افراد را کنترل نمود. (مثلا کنترل در محل درب اصلی ساختمان).
در امنیت فیزیکی هدف از کنترل تردد محدود کردن دسترسی افراد به اموال، ساختمان یا حتی یک اتاق است. کنترل تردد فیزیکی را می توان با استفاده از نیروی انسانی (نگهبان، مامور امنیتی یا مسئول پذیرش) یا از طریق ابزارهای مکانیکی مثل قفل و کلید یا ابزارهایی با تکنولوژی پیشرفته تر مثل سیستم های کنترل تردد پیاده سازی کرد.
ماهیت کنترل تردد چیست؟
سیستم کنترل تردد مشخص می کند که:چه کسی مجاز به ورود یا خروج است؟محل های مجاز ورود و خروج کجاست؟و این افراد در چه زمانی اجازه تردد دارند؟به عبارتی دیگر چه کسی یا چه گروهی در چه زمانی یا چه زمانهایی از چه گذرگاه یا چه گذرگاه هایی می توانند عبور کنند.انجام این کار در گذشته با استفاده از قفل و کلید انجام می شده است.وقتی دری قفل می شود، تردد افراد از آن در فقط با داشتن کلید امکان پذیر است.در این سیستم ها کلیدهای مورد استفاده و ورود و خروج افراد ثبت نمی شود و کلید را می توان به راحتی کپی کرده و در اختیار افراد غیر مجاز قرار داد. در صورت مفقود شدن کلید و یا اتمام مدت اعتبار فرد برای استفاده از کلید، باید قفل را تعویض کرد.در کنترل تردد الکترونیکی، از کامپیوتر برای رفع این نواقص استفاده شده است. در این سیستم ها تعداد زیادی اجازه نامه را می توان جایگزین کلیدهای مکانیکی کرد. اعطای اجازه ورود برای افراد در سیستم های الکترونیکی با ارائه این مجوز یا کارت امکان پذیر است. بعد از صدور اجازه ورود، درب برای زمان از پیش تعیین شده ای باز شده و تردد ثبت می گردد. در صورت عدم صدور اجازه، در بسته مانده و این صحنه نیز ثبت می شود. در این سیستم می توان درب ورودی را مورد نظارت قرار داده و اگر درب با فشار باز شود و یا اگر برای مدت زیادی باز بماند، آژیر خطر به صدا در می آید.
عملکرد سیستم کنترل تردد
هنگامی که کارت عبور مجاور دستگاه کارت خوان می شود، اطلاعاتی که معمولاً به صورت عدد و یا کد است، به مرکز کنترل ارسا ل می گردد. مرکز کنترل این اطلاعات را با اطلاعات موجود در پایگاه مقایسه کرده و پس از آن درخواست پذیرفته و یا رد می شود، در طی این فرایند اطلاعات مربوط به ورود و خروج نیز ثبت می شود.
چنانچه اجازه ورود داده نشود، درب همچنان بسته می ماند. اگر بین اطلاعات ورودی و اطلاعات موجود در پایگاه مطابقت وجود داشته باشد، مرکز کنترل بر روی یک رله عمل کرده درب باز می شود و همچنین آژیر غیر فعال می گردد. معمولاً پذیرفته و یا رد شدن درخواست ورود با چراغ چشمک زن سبز یا قرمز مشخص می شود.
توضیحات بالا به یک سیستم کنترل ساده و ابتدایی مربوط می شود. در این سیستم می توان کنترل تردد را به افراد مختلف واگذار کرد. مثلا اگر فرد (الف) اجازه تردد به اتاقی را داشته، اما فرد (ب) این اجازه را نداشته باشد، فرد (الف) می تواند این اختیار را به فرد (ب) واگذار کند. برای جلوگیری از بروز این اتفاق می توان از سیستم تایید دوگانه استفاد کرد. در این نوع سیستم، علاوه بر کارت و کد ورود، عامل دوم نیز مورد نیاز است.
عامل دوم می تواند یک پین کد، یک کارت دیگر، یا ورودی بیومتریک باشد. این عوامل را می توان به طور کلی به سه دسته دستی (مثل کارت) رمزی (مثل پین کد) و مشخصاتی (مثل ویژگی های بیومتریک) تقسیم بندی کرد.
بخش های مختلف یک سیستم کنترل تردد
در یک سیستم کنترل تردد نقطه ورود می تواند یک درب، یا مانع فیزیکی (turnstile)، ورودی پارکینگ، آسانسور و... باشد که ورود با استفاده از این سیستم امکان پذیر می شود. معمولاً نقطه دسترسی یک درب بوده که این درب ورودی شامل چندین عنصر می باشد. مهم ترین بخش آن یک قفل الکترونیکی است. این قفل توسط یک سوئیچ الکترونیکی باز می شود. به جای انجام این کار توسط کاربر، معمولاً از یک ورودی استفاده می شود. این ورودی می تواند یک صفحه کلید، که باید رمز عبور از طریق آن وارد شود، یک کارت خوان یا یک سیستم بیومتریک باشد.
کارت خوان به خودی خود درب را باز نمی کند، بلکه کد ورودی را به مرکز کنترل فرستاده و مرکز کنترل در این مورد تصمیم گیری می کند.
برای بررسی وضعیت درب از یک سوییچ مغناطیسی استفاده می شود. این سوییچ بی شباهت به آهن ربای درب یخچال یا خودرو نیست. در این سیستم ها معمولاً ورود افراد کنترل شده و خروج آنها مورد کنترل قرار نمی گیرد. در جایی که خروج کنترل نمی شود (خروج آزاد)، ابزاری برای درخواست خروج (REX) مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار می تواند یک دگمه و یا آشکار ساز حرکتی باشد.
وقتی این دگمه فشار داده و یا حرکتی در جلوی درب تشخیص داده شود، آژیر غیر فعال شده و در باز می شود. خروج از درب بدون باز کردن الکترونیکی آن، خروج آزاد نامیده می شود که یک مساله مهم امنیتی است. در حالتی که خروج آزاد مجاز نباشد، درب خروجی نیز قفل می شود.
مجوز عبور
مجوز عبور معمولا رمزی (مثل پین کد)، دستی (مثل کارت یا نشانه ورود) و یا مشخصاتی (مثل ویژگی های بیومتریک) یا ترکیبی از این ها می باشد. این مجوز می تواند یک کارت، کلید مجازی یا نوع دیگری از کلیدها باشد. کارت های مختلفی مثل نوارهای مغناطیسی، بارکد، ویگند، بی سیم های 125کیلو هرتز، کارت های هوشمند تماسی یا بدون تماس برای این منظور به کار می روند. سیستم های بیومتریک نیز از اثر انگشت، شناسایی چهره، شناسایی عنبیه، شبکیه، تشخیص صدا و یا شکل و حالت دست ها استفاده می کنند.
سیستم های بیومتریک با پیشرفت دانش بشری، رشد و توسعه فراوانی پیدا کرده است، به گونه ای که با ظهور رایانه های پرقدرت امکان پردازش تصاویر در کوتاه ترین زمان ممکن و در نتیجه فرآیند کنترل بسرعت به انجام می رسد. در پردازش تصاویر، از شاخصه های خدادادی افراد، به گونه ای استفاده می گردد تا در صورت دستکاری در ظاهر چهره امکان شناسایی صاحب اصلی آن تسهیل گردیده است. شناسایی نقاط ثابت در هر چهره و محاسبه فاصله این نقاط ثابت از روش های مشخص شده این فن آوری به حساب می آید.
جراحی پلاستیک، یک ابزار مناسب برای تغییر چهره به حساب می آید که در سال های اخیر خصوصا در کشور ما، در غالب زیباسازی چهره آنقدر پیشرفت کرده که در صدر آمارهای جهانی قرار گرفته است. این موضوع را می توان یک تهدید بسیار مهم امنیتی به حساب آورد، وقتی خرابه کاران و سارقان با تغییر چهره امکان ادامه فعالیت حرفه ای خود را تضمین می کنند تنها راه نهایی در امان ماندن استفاده از شاخصه های بیومتریک در کنترل دسترسی به شمار می آید.
به همین خاطر تشکیل بانک اطلاعات بیومتریک پرسنل کلیدی از توصیه های مهم می تواند باشد. به کمک این بانک اطلاعاتی می توان ضریب کنترل صحت دسترسی را افزایش داد.
